NGA ILIR ÇUMANI________
KËSHILLA E KONFUCIT PËR BERISHËN
DHE “PACIENTIN” E TIJ VARFËRINË…
- K O M E N T -
Kur dëgjova për herë të parë
kryeministrin e vendit të deklaronte në media angazhimin e qeverisë në luftën
kundër varfërisë, mendova se z. Berisha kësaj radhe nuk e ka me kinse, porse e
ka seriozisht për tu përballur me një betejë jo pak të vogël, e cila ka
një kosto të lartë sociale dhe politike.
Një nga arsyet që më bënë të
ndiehem me shpresë për këtë deklaratë të kryeministrit, është fakti se vetë z.
Berisha nuk bënë pjesë në kategorinë e politikanëve të radhës me staturë
fluide, për shkak edhe të ndonjë rastësie, ngaqë “rripi i
transmisionit politik” i sjell dhe i përcjell aksidentalisht në
skenën politike, siç ndodh rëndomë me shumë politikanë të dështuar, e që më pas
mbeten anonimë. Jo! Kurrësesi jo! Sepse falë karakterit dhe
temperamentit të tij, kryeministri aktual është i vendosur të realizoj me çdo
kusht dhe me çdo kosto programin e tij politik.
Kryeministri, Sali Berisha
Në fakt, ka qënë një prej
angazhimeve më të rëndësishme gjatë fushatës elektorale të z. Berisha
përpjekja që qeveria e tij do të bënte me ardhjen në pushtet, për të
zbutur fenomenet me pasoja të mëdha sociale, shkaqet që i kanë sjell këto
pasoja dhe që preknin drejtëpërsëdrejti shtresat e margjinalizuara,
grupe të mëdha të popullatës, sidomos në zonat rurale dhe ato
më të thella në të gjithë vendin.
Arsyeja që më bënë të ndjehem optimist,
është fakti se Berisha dikur ka qënë mjek. E përkthyer në gjuhën e
profesionit të tij, do të thotë: HUMANIST. Si një misionar besnik i Hipokratit,
doktori me “bisturinë e tij politike” e di fare mirë se ç’farë ndërhyrje
kirurgjikale duhet të bëjë për të shëruar “pacientin” e tij të sëmurë:
VARFËRINË.
Por, a mjafton vetëm kaq?
Mendoj se jo. Sepse edhe kirurgu më i
mirë në botë, nëse në stafin e tij paraoperator do të kishte një asistent –
mjek të dobët, narkotizator, instrumentist, ndihmësmjek, sanitar dhe reanimator
të dobët, atëherë ai është i destinuar të dështojë dhe pacienti i
sëmurë ka pak gjasa të shërohet me sukses.
Por, nga ana tjetër,
arsyeja që më bën të ndihem pesimist është bashkëqeverisja e zotit
Berisha, puna në ekipin e tij qeverisës. A e ka kapacitetin dhe
potencialin e nevojshëm politik, teknik, profesional, organizativ,
administrativ dhe human kryeministri ynë për të realizuar me sukses misionin e
tij politik në luftën kundër varfërisë, kësaj plage kaq të madhe të shoqërisë
shqiptare që nuk po mbyllet prej 15 vjetësh?
Kësaj pyetje i përgjigjet saktësisht
një nga filozofët dhe politologët më të mëdhenj të qytetërimit kinez e të
mbarënjerëzimit; Konfuci, i cili 25 shekuj më parë i’u drejtua
çështjeve më thelbësore humane.
Ai thotë: - “ A mundet
një njeri i poshtër të shërbejë në qeverisje? Jo. Ai shqetësohet
për marrjen e një diçkaje dhe menjëherë pasi është vënë në zotërimin e
saj, ai shqetësohet për mundësinë e humbjes. Për sa kohë ai
shqetësohet për humbjen e saj, nuk do të ndodhë asgjë për t’u
treguar. Atëhere, çfarë mund të bëjë ai?”.
Për fat të keq, politika shqiptare ka qënë dhe është e dominuar në më të shumtën e rasteve nga këta individë, të cilët pasi kanë veshur kustumin e politikanit, kanë administruar vetëm pushtetin e tyre, beneficet dhe priviligjet personale që rrjedhin nga ky pushtet, duke harruar, ose më keq akoma, duke injoruar statusin që kanë si përfaqësues e njerëz publik në shërbim të qytetarëve që janë zgjedhësit e tyre.
Mjafton që këta politikanë, zyrtarë,
ministra, zëvendësministra, drejtorë drejtorie, kryebashkiakë apo
kryetarë komune, etj, ta kenë mirë me kryeministrin dhe partinë dhe kaq mjafton
që ata të jenë në rregull me veten e tyre. Gjithkujt i ka rastisur
të përballet me këta pseudopërfaqësues e pseudovendimmarrës politikë, disa prej
të cilëve, gjatë periudhës parazgjedhore shkojnë e nuk përtojnë t’i bien cep më
cep Shqipërisë, të “ulen gju më gju” me popullin, të betohen e përbetohen se do
të bëjnë këtë dhe atë punë, u “qajnë” hallet njerëzve të dëshpëruar dhe
të lodhur nga varfëria duke bërë njëmijë e një premtime. Ndërkaq, pas marrjes
së votës, janë po këta “shpëtimtarë të kombit” që në mënyrën më të pacipë
bëjnë sikur nuk të njohin dhe nuk të kanë parë ndonjëherë, duke të përplasur
edhe dyert në fytyrë. Dhe e gjithë kjo bëhet në emër të një morali:
Atë që aq bukur na e përkufizon Konfuci.
*
* *
Pamjet rrëqethëse që i kemi ndjekur 2 ditë më parë në emisionin
investigativ “Fiks-Fare”, lidhur mbi skandalin e shitblerjes dhe
trafikimit të fëmijëve nga një familje cigane, s’ishin gjë tjetër, veçse
një episod e tabllosë reale që po përjeton dhimbshëm shoqëria shqiptare.
Çdokush e ka parasysh lajmin e 4 vjetëve më parë që tronditi mbarë opinionin publik amerikan, ku e përditshjma “Neë York Times”, bënte të ditur se një nënë shqiptare e këmbeu fëmijën e saj me një televizor. Dhe nuk ishte rastësi që kjo nënë fatkeqe ishte një rome tejet e varfër, e cila me familjen e saj të shumtë në numër, jetonte e pa streh dhe në mizerabilitet.
Sot në Shqipëri, 5 % e pupullsisë shqiptare janë romë, që do të
thotë se numri i tyre arrin në 150.000, nga të cilët 1.300 janë fëmijë jetimë,
me prindër të vdekur.
Ndërkohë, 30 – 33 % e këtij komuniteti rezultojnë të pa
rregjistruar në Zyrat e Gjendjes Civile. Kjo konsiderohet si pjesa endacake
lehtësisht e kompromentueshme dhe e lakmueshme për individët, organizatat
kriminale apo rrjetet e trafikimit që veprojnë këtej dhe andej vendit fqinjë,
Greqisë. Fëmijë romë të moshës 8 – 16 vjeç i gjen në rrugë pasi shfrytëzohen
nga të rriturit. Ata u përkasin familjeve me shumë fëmijë (5 -11
fëmijë në familje).
Vetëm në vitet l996 – l997, 80 % e këtyre fëmijëve nuk frekuentonin
shkollat. Ndërsa sot, kjo shifër është reduktuar 65 – 67 %.
Problemet e mëdha sociale që ata kanë, i detyrojnë që në moshë të mitur të
punësohen në punë të zezë dhe të shfrytëzohen si fizikisht e
seksualisht nga tutorët e trafikantët, por edhe nga vetë prindërit e
tyre. Këta fëmijë janë të paushqyer e përballen me ekstremin e
varfërisë, ku të ardhurat për frymë janë 0.8 USD.
Pra, siç del edhe nga të dhënat e mësipërme, një nga arsyet kryesore që
favorizon këtë trafik janë problemet e mëdha sociale që ndeshin këta fëmijë, të
cilët bëhen edhe preha e këtij krimi monstruoz.
Edhe pse pranë shërbimit social shtetëror është ngritur 2 vjet më
parë një sektor i posaçëm që merret me monitorimin dhe strategjinë
kombëtare të romëve, vihet re mungesa e një politike të qartë shtetërore për
integrimin e tyre.
Pak javë më parë, gjatë një emisioni që transmetohet çdo mbrëmje në një televizion serioz vendas, ishte i ftuar një ish-ministër që dikur kishte drejtuar një dikaster shumë të rëndësishëm, atë të Ministrisë së Punës, Çështjeve Sociale. Sot, ai është deputet. Tema që diskutohej me gazetarët dhe të ftuarin në studio ishte ajo e varfërisë. Gazetari e pyeste të ftuarin se cilët kishin qënë treguesit për zbutjen varfërisë gjatë viteve në Ministrinë që ai kishte drejtuar. Të bënte çudi fakti, se si ky ish-qeveritar pyetjeve të gazetarit nuk i përgjigjej me korrektësi dhe objektivitet, por me një mburrje të madhe bënte lojra shifrash, duke përmendur tregues të ekzagjeruar, për t’i atribuar vetes dhe forcës së tij politike merita gjatë kohës kur ishte ministër. Gjithashtu, ai pretendonte se gjatë kësaj periudhe, të ardhurat për frymë kishin arritur në vit nga 800-900 USD që ishin para vitit 1997, në 2.500 USD pas viteve 1997-2005. Këtë e bënte pa e kuptuar se ishte në një television, ku e ndiqnin qindra e mijëra sy e veshë, të cilët, jam i bindur, nuk kanë qenë në një mendje me të, sepse ai dezinformonte gazetarët dhe teleshikuesit. E megjithatë, sërish gazetari këmbënguli, duke e pyetur: “Atëherë, si shpjegohet e gjitha kjo varfëri, që ka mbuluar vendin tonë? A nuk ju duket paradoks fakti që sot, në të gjithë Shqipërinë ka shumë njerëz që e marrin bukën me listë, ndërsa ju si deputet merrni një rrogë vjetore prej afro 20.000 USD!?”.
Me një cinizëm të paparë, ky
ish-qeveritar, sot deputet, i’u përgjigj gazetarit gati duke i’u
hakërryer:
“Po ti, ç’farë kërkon, të shkoj në
parlament me këpucë të grisura…!?”
Sërish, edhe këtu ndërhyn filozofi i mençur Konfuci, duke e përkufizuar rastin në fjalë në këtë mënyrë:
“Të jesh i varfër pa hidhërim është
e lehtë, të jesh i pasur pa arrogancë është e vështirë”.
Dhe ka një të vërtetë të madhe. Sepse
në kohën kur ky ish-ministër drejtonte Ministrinë e Punës,
Çështjeve Sociale dhe Shanseve të Barabarta, dikasteri i tij ishte kalbur në
themel nga korrupsioni, paaftësia dhe arroganca e një administrate të fryrë e
burokrate, pasojat e të cilës ndihen edhe sot e kësaj dite. Më së shumti,
këto pasoja kanë rënë dhe vazhdojnë të bien në kurriz të njerëzve në nevojë,
invalidëve, të sëmurëve, fëmijëve pa përkrahje dhe jetimëve, të moshuarve të
vetmuar, familjeve të varfëra e pensionistëve, etj. A nuk
është një tregues i paaftësisë dhe i korrupsionit informaliteti i shpërndarjes
së ndihmës sociale për familjet që nuk i plotësonin kriteret për këtë
ndihmë? Gjatë këtyre 15 vjetëve, janë asistuar nga shteti me pa të drejtë
40.000 familje me ndihmë sociale, me kontributet e taksapaguesve dhe të
donatorëve të huaj, duke privuar kështu për një ndihmë më të shëndoshë sociale
pjesën tjetër jo aktive të shoqërisë në nevojë.
A nuk është arrogancë zyrtare, paaftësi
dhe korrupsion abuzimi me programet dhe fondet për varfërinë, që kapin vlerën
15 miliardë dollarë në këta 15 vjetët e fundit, fonde të dhëna nga
donatorë të huaj dhe buxheti vendas? A nuk është arrogancë, burokraci dhe
korrupsion fakti që vetëm për vitin 2006, Banka Botërore i ka akorduar
Shqipërisë një kredi prej afro 30.000.000 USD për të implementuar
programe sociale në ndihmë të grupeve në nevojë, ku sejcili projekt kap vlerën
200.000 USD !?
Fatkeqësisht, këto para nuk përfitohen nga grupet sociale në nevojë, por nga individë e rrjete të padukshme, të veshur me pushtet në bashkëpunim me OJF inefiçente, bashkëpunëtorë në shpërdorimin dhe vjedhjen e këtyre projekteve. Nga ana tjetër, nuk duhet harruar kurrësesi se e gjitha kjo është në kurriz të qytetarëve shqiptarë, sepse një ditë, në mënyrë të detyrueshme, këto kredi do të lahen po nga qytetarët shqiptarë, që janë dhe taksapagues, madje me kosto e përqindje edhe më të lartë.
Dhe e gjithë kjo nuk është rastësi,
sepse me një pjesë të këtyre fondeve publike janë fuqizuar dhe po fuqizohen
abuzivisht edhe individë brenda partive politike në bazë e në
qëndër, njerëz të veshur me pushtet. Kësaj skeme korruptive i vjen në ndihmë
emërimi nga ministra të veçantë i shokëve të tyre të ngushtë, apo të
klanit partiak, si drejtorë apo zëvendësdrejtorë, të cilët thithin fonde
të konsiderueshme. Ndaj edhe realiteti është ky që është sot, varfëri dhe
mjerim ekstrem, polarizim i theksuar i një shoqërie të atrofizuar e të
margjinalizuar, dizharmoni dhe konfliktualitet midis partnerëve social dhe
atyre politikbërës institucional, të zgjedhurve e zgjedhësve. E në fund të
fundit, imazh i përbaltur përballë faktorit ndërkombëtar.
Me këto lloj modelesh nuk na pranon
Evropa e as organizmat e tjerë ndërkombëtarë. Një ndër kushtet për të
përmbushur standartet e Bashkimit Evropian është ajo e respektimit
të të drejtave të individit, e të drejtës së tij për të jetuar jo si i
përjashtuar nga pjesa tjetër kreative e shoqërisë, por për të qenë i respektuar
dhe pjesë integrale e saj, duke ndjerë realisht dorën dhe ndihmën sociale
të shtetit, edhe atëherë kur çdokush ndihet i pamundur dhe në
nevojë.
Por, a ka ilaç për të kuruar këtë sëmundje? Sigurisht që ka. Ilaçi më i mirë është që në administratën e institucioneve kaq të rëndësishme të shtetit shqiptar të mos ketë ekipe të paafta, njerëz të pandershëm dhe të korruptuar e me deformacione antihumane. Politika e shtetit për zbutjen e varfërisë nuk bëhet me referate e demagogji, simpoziume e tryeza të rrumbullakëta plot zhurmë mediatike, kinse duke shpalosur “strategji dhe superstrategji”. As me artikuj bombastik gazetash, që kanë për autor ndonjë kalemxhi të tipit Demka, personazhi më grotesk i burokracisë asaj dhe kësaj kohe, te “Shkëlqimi dhe rënia e shokut Zylo” i Dritëro Agollit. Personazhe të tillë vegjetojnë sot më lehtë në guaskën e ngrohtë burokratike, mbase të konvertuar me imazhin e ndonjë pseudolektori dhe pseudosociologu të arnuar, në shërbim të X ministër apo Y zëvendësministër. Jo! Me këto dokrra janë të lodhur të gjithë shqiptarët, më së shumti ata që janë në nevojë, ndaj askush nuk ka më nevojë për këto modele.
Recetës së këtij ilaçi i shtohet sërish
një thënie e Konfucit. Duke i’u drejtuar shtetarit, ai thotë: – “ Ju
jeni human nëqoftëse mund të praktikoni pesë gjëra në botë: Respektimin,
shpirtgjerësinë, besnikërinë, mprehtësinë dhe bujarinë. Nëqoftëse jeni i
respektueshëm, nuk do përçmoheni; nëse jeni shpirtgjerë, do të fitoni
dashurinë e njerëzve; nëse je besnik do jesh i besuar. Nëqoftëse jeni i mprehtë,
ju do të jeni patjetër i suksesshëm, por nëse jeni bujar; ju do të
punësoni njerëz”.
Por, ndryshe nga ish – ministri në
fjalë, Kryeministri aktual ka shansin që të hartojë një program ndryshe
nga paraardhësit, duke e filluar nga ajo që ai e ka edhe më përzemër, luftën
ndaj korrupsionit. Sepse ky fenomen ka bërë që shoqëria jonë të përjetoj
ende krizën e identitetit shoqëror dhe atë shpirtëror. Nëse do të vazhdohet
kështu, atëherë ç’farë do të ndodh?
Prapë në këtë dilemë na vjen për ndihmë
Konfuci, që thotë: – “Unë nuk kam parë ende ndonjë i cili të pëlqejë
njerëzoren dhe të urrejë jonjerëzoren. Njerëzit që pëlqejnë njerëzoren nuk mund
të jenë më të mirë, ndërsa ata që përçmojnë jonjerëzoren praktikojnë
humanitaren, pasi ata nuk lejojnë që johumanitarja (jonjerëzorja) të ndikojë
mbi ta”.
Le të shpresojmë që pozitivisht, te kjo
kategori bën pjesë edhe Kryeministri Berisha.
------------------------------------------------------------------------------------------------
* Drejtor i Përgjithshëm i Institutit
Kombëtar të Integrimit të Jetimëve Shqiptarë
No comments:
Post a Comment