NGA ILIR ÇUMANI
- Ngjarje e jetuar –
Historia e trishtë e jetimit Andi (Seferi) Xhelili: Lindi nga dashuria, u
braktis nga gjakmarrja dhe vdiq mes dashurisë.
Ai është një djalë i ndrojtur, tërheqës, tepër i
edukuar dhe i sinqertë. Flet pak dhe vetëm dëgjon, si për të thënë me këtë
gjest se, diçka kërkon të mësojë prej teje. Gjatë gjithë kohës kur bisedon me
të, thuajse vetëm hesht, ashtu siç mund të heshti një nxënës i mirë para
mësuesit, një fëmijë i bindur para një prindi.... Duket se rrethanat që e
sollën në jetë këtë djalë, peripecitë dhe “dallgët” që i’a trazuan fëmijërinë
që në embrion, kanë zgjuar tek ai instiktin e të qënit njeri paqësor, racional
dhe tolerant me cilindo që do të kishte të bënte me të. Është tepër i dashur e
miqësor. Kjo bën që t’a duash e të ndjesh edhe dhimbje për fatin që ka patur,
por edhe respektin ndaj një djali dinjitoz si ai. Quhet Andi Xhelili. Është 23
vjeç, student i vitit të II-të në Universitetin e Tiranës. Studion në
Fakultetin e Gjuhëve të Huaja për anglisht.
Në FOTO: Andi (Seferi) Xhelili në moshë madhore, jetimi i birësuar nga Nënë Zyraja
Në të vërtetë, në gjeneralitet e
lindjes mbiemri i tij ka qënë “Seferi”. Këtë mbiemër ai e trashëgoi nga dy
prindër biologjikë, të cilët kurrë nuk mundi t’i njohë gjatë gjithë jetës së
tij. Mund të thuhet se, ardhja e tij në jetë ka qënë krejt aksidentale, nga dy
njerëz që nuk mundën të gëzonin frytin e dashurisë së tyre, për shkak edhe të
çmendurisë së kohës... Nëna Beharja dhe
babai i tij Kujtimi, atëhere ishin dy të rinj 18 – vjeçar, maturantë të një
shkolle të mesme në qytetin e Krujës. Ishte qershori i vitit l980 kur dy të
rinjtë e dashuruar, pas shumë takimesh të fshehta, i kishin thënë “po”
dashurisë së tyre të pastër, e cila kurrë nuk mund t’i çonte në altarin martesor.
Befas, gjithçka do të shkatërrohej në mënyrë të paimagjinueshme. Prindërit e dy
të rinjve të dashuruar, kishin shpallur hasmëri për shkak të një gjakmarrjeje
që lindi në mes të këtyre familjeve. Kjo armiqësi mes tyre, do t’i kushtonte
shumë të rijnve adoleshentë Behares dhe Kujtimit, me një ndarje tragjike. Ata
nuk do të takoheshin më kurrë me njëri – tjetrin, duke lënë në mes një ëndërr
të bukur që sapo kishte filluar, me shumë kujtime nga vitet e tyre më të bukura
të shkollës, por të parealizuar, me një “mal” me brenga, dhimbje edhe lot...
Asgjë nuk mund ta toleronte këtë konflikt mes dy familjeve që tashmë kishin
hyrë në gjak. As lotët dhe përgjërimet e dy të rinjve që kërkonin nga familjet
respektive të shuhej kjo gjakmarrje për hir të dashurisë së tyre. As foshnja në
barkun e Behares që pritej të vinte në jetë pas tre muajsh... Gjakmarrja sipas
kanunit, duhej shpaguar me ç’farëdolloj çmimi, edhe pse ndëshkoheshin ata që
nuk ishin aspak fajtor. Absurdi i kësaj padrejtësie i kalonte caqet, përderisa
prekte dhe ndëshkonte në mënyrë të pamerituar një krijesë të pafajshme që
pritej të vinte në jetë.Në këto rrethana, prindërit ushtronin presion të
vazhdueshëm mbi vajzën 18 - vjeçare që ajo të abortonte fëmijën dhe për ta
larguar këtë “turp të madh” i cili e kishte “damkosur” të gjithë familjen dhe
fisin.Shpesh herë nga familja, i thuhej vajzës me kërcënim se edhe nëse do t’a
lindte fëmijën, do ta dorëzonin në befotrof, jashtë dëshirës së saj. Pastaj do
ta martonin me një djalë nga një tjetër familje, për të “varrosur” kështu
njëherë e përgjithmonë këtë histori, ndoshta të vetmen dashuri të vërtetë të
saj. Në përpjekje për të përballuar opinionin e egër konservator dhe provincial
të kohës, ajo bëri të pamundurën për t’i njohur foshnjës atësinë, gjë të cilën
arriti t’a realizojë, por që nuk mundi ti rezistojë presionit të familjes për
ta mbajtur pranë Andin e vogël, foshnjën e porsalindur. E ndodhur në udhëkryq,
së fundi Beharja detyrohet ta dorëzojë fëmijën në befotrofin e Shkodrës, duke
lënë pas një pjesë të trupit të saj, por, duke marrë me vete edhe peshën e një
dhimbjeje të madhe, të një ndëshkimi dhe përbuzjeje të pamerituar...
* **
Vjollca Xhelili, motra adoptive e Andit tregon se
nëna saj Zyraja, një grua shumë fisnike dhe bujare, edhe pse kishte tetë
fëmijë, kërkonte me çdo kusht të mbante në shtëpinë e saj një fëmijë jetim të
marrë nga befotrofi i qytetit të Shkodrës. Familja jonë në Shkodër përbëhej nga
l0 anëtarë. Nëna, babai dhe ne fëmijët. Ishim gjashte motra dhe dy vellezër.
Hyqmetja, Fatmira, Vaideja dhe unë kishim studiuar për mësuesi. Ndriçimi kishte
mbaruar ekonomikun, kurse Baftjarja për mjeke laborante. Flutura dhe Gëzimi
kishin mbaruar inxhinierinë mekanike.Të gjithë ishim arsimuar mirë, kishim
përfunduar shkollat e larta dhe ishim në marëdhënie pune. Mirëpo, njëri nga
vellezërit tanë Gëzimi, ishte zhdukur nga Shiroka për në Mal të Zi, pa lënë
asnjë gjurmë. Ai nuk u kthye më kurrë në shtëpi dhe nuk u bë asnjëherë i
gjallë... Ka qënë viti l982. Regjimi i asaj kohe, por edhe ne si familje, e
konsideronim Gëzimin të humbur. Nëna dhe babai e vuanin më shumë humbjen e
vëllait tonë. Pas dy vjetësh, nga meraku për vëllanë vdes edhe babai. Me
vdekjen e tij dhimbja në shtëpinë tonë u bë edhe më e madhe. Nëna jonë Zyraja
besonte shumë në Zot. Gjithmonë shpresonte se një ditë ajo do t’a gjente birin
e saj. Sa herë që dilnim në qytet dhe kalonim nga jetimorja, ajo shpesh më
thoshte: “moj bijë, a marrim një fëmijë nga befotrofi, mbase më lehtësohet
ndopak dhimbja për Gëzimin?!” Më bënte përshtypje ky mendim i saj dhe thosha me
vete: si ka mundësi, kjo grua me 8 fëmijë të ketë në mendje një gjë të
tillë..!? Në fillim m’u duk diçka për të qeshur, por kur ajo më përsëriste
shpesh të njëjtën gjë, vendosa të mos i’a prish dhe i them: po mirë, moj nënë,
tani që po afrojnë edhe festat e Vitit të Ri, shkojmë dhe po e marrim një
fëmijë për ta mbajtur ca kohë në shtëpinë tonë. Ditën e parë kur shkuam në
befotrofin e Shkodrës, takuam drejtoreshën. Asaj i bëmë të ditur kërkesën tonë
për të na e dhënë një fëmijë dhe për ta mbajtur ca ditë për festat e vitit të
Ri. Mua, rastësisht më shkuan sytë tek një femijë tre vjeçar, tepër tërheqës.
Në FOTO: Andi (Seferi) Xhelili në moshë të vogël, në befotrofin e Shkodrës I them nënës: Ja, marrim këtë fëmijën që po loz këtu. Nëna i’a nguli sytë fëmijës dhe me intuitën e pagabuar që mund të ketë vetëm një nënë si ajo më thotë: “ky fëmijë është i sëmurë moj bijë. Nuk e shikon si i’a kanë mbuluar fytyrën bulëzat e djersës...!?” I’u afrua dhe po i fshinte djersët me një shami. “Këtë fëmijë do t’a marrim dhe do ta mjekojmë në shtëpinë tonë”, këmbënguli nëna. Firmosëm marrjen e fëmijës në dorëzim sipas procedurave që kishte drejtoria e befotrofit dhe menjëherë thërrasim mjeken pediatre, zonjën Rexhina Preka, e cila pasi e viziton, konstaton se fëmija kishte marrë një bronkopneumoni të rëndë. Në këto kushte, mjekja pediatre i caktoi kurën me antibiotik dhe mamaja filloi ta trajtonte fëmijën me ushqim special gjatë gjithë atyre ditëve. Edhe pse lejen për t’a mbajtur në shtëpinë tonë këtë fëmijë e kishim të kufizuar, mamaja shkonte shpesh në drejtorinë e befotrofit për ta shtyrë këtë leje sa më shumë që të ishte e mundur. Ishte fund i vitit l984.
Në FOTO: Andi (Seferi) Xhelili 4 vjeç, jetimi i birësuar nga Nënë Zyraja
Në FOTO: Familja e Nënë Zyrasë me fëmijët e saj biologjik dhe Andin e birësuar
Mamaja bënte shaka dhe u thoshte se është fëmija Çimit, vëllait tonë
beqar. Dhe ato me humorin karakteristik shkodran i’a kthenin: “Po kur morët
viçin, sillni edhe lopën…”.
***
Nënë Zyraja, kjo grua e dhembshur dhe me zemër të
madhe, është me origjinë nga Turqia. Në vitet e paraçlirimit, në moshë fare të
re, ajo e lë familjen e saj në Turqi dhe emigron e vetme në Shqipëri. Në fillim
vendoset në Tiranë, ku edhe martohet me avokat Sherif Xhelilin, një jurist
mjaft i njohur në periudhën e mbretit Zog, me të cilin lind plot tetë fëmijë.
Si një familje e prekur nga regjimi komunist nga ana e të shoqit, kjo familje
transferohet në Shkodër.
Në FOTO: Nënë Zyra Xhelili, nëna birësuese e jetimit Andi (Sferi) Xhelili
Në FOTO: I pari nga e djathta, Andi, në shkollën e muzikës "Prenk Jakova" në Shkodër.
Në FOTO: Varri i Nënë Zyrasë në varrezat e Tufinës, TIranë.
***
Andi, së bashku me Vjollcën, motrën adoptive,
qysh kur u shpërngulën nga Shkodra në vitin l992, jetojnë në Tiranë, në një
shtëpi të improvizuar me dy dhoma të vogla, në ambientet e ish – “Shkollës së
Lirë”, në Rrugën “Ali Demi”. Vjollca
Xhelili punon si edukatore në kopshtin Nr. 22 të kryeqytetit. Ajo është një nga
motrat birësuese që i është përkushtuar shumë Andit, pasi është më pak e
ngarkuar se motrat dhe vëllezërit e tjerë. Edhe pse është në prag të pensionit, ajo kurrë
nuk u martua, ngase nuk pati kohën të mendonte për këtë moment të rëndësishëm
që çdokush e konsideron si të tillë: krijimin e një familjeje të re.
POST SCRIPTUM
Në FOTO: Vjollva, vajza biologjike e nënë Zyrasë, bashkë me vëllanë e vogël të birësuar
Në FOTO: Nënë Zyraja me djalin e saj biologjik dhe Andin e vogël
Në FOTO: Andi (Seferi) Xhelili, pak kohë para se të ndahej nga jeta
Ky shkrim është shkruar nga autori kohë më parë. Për ironi të fatit, ndodh jo rrallë që dramat njerëzore të përsëriten si një kumt therrës e ulërim deri në palcë... Pikërisht, atëherë kur dukej se çdo gjë për Andin po shkonte për së mbari, kur sapo kishte përfunduar studimet universitare dhe nisi të punonte në një institucion mjaft komod, pak kohë pasi kishte kurorëzuar me një dasëm lidhjen e tij martesore me shoqen e jetës, vdekja e këput pabesisht në pikun e moshës. Ishte vetëm 30 vjeç. Papritur zemra i pushon së rrahuri nga një atak kardiak, një tragjedi si për të na kujtuar në mënyrë cinike dhe të pamëshirshme se, ndodh që fati i jetimit edhe kur duket se ka një shpresë, sërish lë pas gjurmët dhe hijen e një të kaluare të dhimbshme, e cila për fat të keq e përndroqi Andin duke e larguar shumë herët nga kjo botë. Historia e trishtë e Andi Xhelili, është jeta e një jetimi që mbeti pengu absurd i një dashurie të humbur përgjithmonë... |
No comments:
Post a Comment